سوخت LPG
گاز مایع یا به انگلیسی Liquefied Petroleum Gas یا معروف به LPG (ال پی جی) محصول فرعی پالایش نفت خام و گاز طبیعی و ترکیبی از پروپان و بوتان بوده و به عنوان سوخت پاک (اتوگاز) در بیش از 40% از کشورهای دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. برای مثال در کشورهای کره جنوبی، مالزی، سنگاور از این سوخت برای موتور سیکلتها استفاده میشود.
همچنین در کشور روسیه از این سوخت برای تاکسیرانی خود مصرف میکنند. در ترکیه این سوخت جزو الزامات سیستم حمل و نقل دانش‌آموزی و دانشجویی (ون) است و خودروهای فاقد این سوخت اجازه تردد در سطح شهر را ندارند.
در اروپا آلمان بیشترین احداث جایگاه عرضه سوخت LPG و در رتبه بعدی ایتالیا را در دستور کار قرار داده است. در ایران نیز قبل از لولهکشی گاز از گاز مایع به عنوان سوخت مورد نیاز برای وسایل گرمایشی در سیلندرها به فروش میرسید.
اما با انتقال گاز از طریق لوله‌ها به منازل مسکونی دیگر فروش این سیلندرها متوقف شد. در نتیجه از این سوخت برای کاربردهای گرمایشی و سوخت وسایل نقلیه استفاده میشود. اما همچنان در تمامی لوله‌های انتقال گاز، گاز مایع نیز وجود دارد و مصرف میشود.
این سوخت، ساده، ارزان و دارای عمر طولانی میباشد و به دلیل ترکیبات شیمیایی آن، از گاز طبیعی که متان است، دارای خاصیت اشتعالپذیری کمتری میباشد. همچنین به دلیل سنگینتر و بودار بودن این سوخت، به راحتی میتوان نشتی آن را تشخیص داد چرا که به راحتی روی زمین می ماند و همانند گاز طبیعی سبک و بدون بو و فرار نمیباشد.
همچنین برای انتقال این سوخت به راحتی میتوان از تانکرها استفاده شود و نیازی به لزوم انتقال آن از طریق لولهکشی وجود ندارد. به همین سبب دسترسی آن نسبت به گاز طبیعی راحتتر بوده و هزینه تمام شده کمتری دارد. از دیگر فواید اقتصادی آن میتوان به کمتر بودن هزینه آن نسبت به بنزین نام برد چرا که فرآوریهای کمتری را نسبت به بنزین طی میکند. در نتیجه یچیدگیهای کمتری دارد و همین باعث کمتر بودن هزینه تولیدی آن میشود.
علاوه بر مزایای ذکر شده، این سوخت مزایای اقتصادی و زیست محیطی زیادی را هم به همراه دارد. برای نصب یک جایگاه سوخت گاز مایع یا LPG هزینه‌های بسیار کمتری نسبت به جایگاههای بنزین و حتی CNG میتوان پرداخت. این به دلیل آن است که در ساخت جایگاههای گاز مایع، همانند گاز طبیعی، نیازی به مخازن تحت فشار زیاد نیست و به راحتی میتوان ساخت و نگهداری آن را انجام داد چرا که امکان انفجار آن نیز پایینتر است. مزیت دیگر آن پاک بودن این سوخت میباشد.
آلایندگیهای تولیدی حاصل از این سوخت بسیار کمتر از دیزل و گازوئیل میباشد و به طوری کلی اثرات مخرب زیست محیطی کمتری دارد. ممکن است این تناقض موجود داشته باشد که آلایندگیهای حاصل از گاز طبیعی یا همان CNG بسیار کمتر از LPG بوده و کربن دی اکسید (CO2) و آلایندههای نیتروژنی (NOx) ندارد و نتیجتاً باران اسیدی به وجود نخواهد آمد.
یکی از مهمترین دلایل استفاده زیاد از این سوخت در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا، انرژی، ارزش حرارتی و توان بالای این سوخت نسبت به سایر سوخت‌هاست. برای مثال به ازای هر سوختگیری یک موتورسیکلت میتوان حدود 200 کیلومتر مسیر را پیمایش کرد. به همین دلیل به راحتی میتوان از این سوخت برای وسایط نقلیه سنگین مانند اتوبوس، کامیون، کامیونت، تراکتور، لیفتراک و غیره استفاده کرد. ایمنی سوخت ال پی جی در کنار مزایای دیگر، آن را انتخابی بسیار مناسب برای جایگزینی این سوخت با بنزین یا گازوئیل کرده است.
این در شرایطی است که گاز طبیعی هیچگونه نشتی نداشته باشد چرا که خود متان به تنهایی خیلی بیشتر از آلایندههای تولیدی ناشی از سوختن آن را به محیط زیست و لایه اوزون میتواند آسیب‌زا باشد.
برآورد تخمینی هزینه تاسیس جایگاه سوخت LPG
برای ساخت یک جایگاه سوخت LPG ساده به موارد نیاز است:
| تجهیزات | قیمت واحد (ريال) | قیمت کل (ريال) |
|---|---|---|
| دو دستگاه مخزن 25 تنی با شیرآلات | 3.500.000.000 | 7.000.000.000 |
| دو دستگاه کمپرسور گاز | 5.500.000.000 | 11.000.000.000 |
| دو دستگاه الکتروپمپ گاز مایع | 3.200.000.000 | 6.400.000.000 |
| چهار دستگاه دیسپنسر دو نازله | 3.500.000.000 | 14.000.000.000 |
| شیرآلات و لوله¬کشی¬های آن | 2.000.000.000 | 2.000.000.000 |
| سیستم آتش نشانی و اطفای حریق | 20.000.000.000 | 20.000.000.000 |
| دو دستگاه جت فن | 2.000.000.000 | 4.000.000.000 |
| تابلوهای برق و کابل¬کشی | 2.000.000.000 | 2.000.000.000 |
| دیزل ژنراتور | 30.000.000.000 | 30.000.000.000 |
| محوطه سازی | 70.000.000.000 | 70.000.000.000 |
| شلنگ تخلیه و بارگیری | 200.000.000 | |
| زمین | – | 200.000.000.000 |
| سنسورهای گاز و سایر تجهیزات | 5.000.000.000 | 5.000.000.000 |
| جمع کل: | 371.600.000.000 | |
انتخاب زمین مناسب راهاندازی جایگاه سوخت LPG
ویژگی‌های یک زمین مناسب برای راهاندازی جایگاه سوخت:
- فاصله مناسب زمین از مکانهایی مانند جوشکاری، نانوایی، تجمع بیش از 50 نفر در حوالی محل و ….
- قابلیت مانور نفتکش در خیابان دسترسی به جایگاه
- رعایت ضوابط و استانداردهای حریم برق فشار قوی (دکل پست) و لوله‌های انتقال گاز
- فاصله مناسب از رودخانه
- عدم قرارگیری زمین در محل تقاطع و پیچهای تند
